PENDİK DOLAYOBA CAMİ
Lokasyon: İstanbul, Pendik
Proje tipi: İbadet Yapısı
İşveren: İstanbul Büyükşehir Belediyesi
Proje yılı: 2023
İnşaat alanı: 2335 m²
Arsa alanı: 3295 m²
Durumu: İnşası devam ediyor
Mimari Proje Ekibi:
Kemal Bal, Nil Bıçak, Erol Kalmaz, Büşra Yavuz,
Elif Aksayan, Melda Osmanoğlu
Peyzaj Projesi: Studiobems
Statik Proje: Pro-net Mühendislik
Mekanik Proje: Deniz Proje
Elektrik Projesi: Deniz Proje
Keşif Metraj: Giray Yücel
Camii, Pendik ilçesi Dolayoba Mahallesi Sevecen Sokak’ta (6868 Ada 5 Parsel) bulunmaktadır. Bulunduğu mevcut mahalle dokusunda, Namık Kemal İlkokulu ve Sultan Abdulhamit Han Ortaokulu ile olan yakınlığı ve konumu dolayısıyla potansiyel odak noktası değeri taşımaktadır.
Muhtarlık, ilkokul, ortaokul, aile sağlık merkezi ve ticari birimlerin merkezinde yer alan mevcut ibadethane arazisine; halkın bir araya gelmesini daha erişilebilir kılan, okullarla ilişkili bir kamusal alan yaratan, ibadethane, kütüphane, çok amaçlı salon ve lojman işlevlerini karşılayan bir yapı tasarımı kurgulanmıştır.
Mahalle, Cami ve Revak
“Cem” kökünden türeyen “Cami” kelimesi, “toplayan, bir araya getiren” anlamına gelir. İnsanları bir araya getiren, birbirlerine ve Yaratıcı’ya yaklaştıran bu ibadet mekanlarının, belirli ibadet zamanları haricinde de kent içerisinde varlık bulan mekanlar olması, İslam dininin vurguladığı birlikteliğin pekişmesini sağlar. Bu açıdan, tasarlanan caminin mahalle içerisinde müşterek bir mekân yaratması, mahallelilere, çocuklara, kadınlara, yaşlılara, kedilere, kuşlara kapısının her zaman açık olduğu bir soluklanma alanı vadetmesi tasarım kurgusunun en değerli ögelerinden biri olmuştur.
Cami ve Lojman Blokları arasında yaratılan avlunun revakla çevrelenmesi sokaktan avluya dingin bir geçişi ve cami atmosferinin sokaktan da hissedilebiliyor olmasını sağlamıştır.
Mevcut mahalle dokusunda yapı dış cephe malzemesi, caminin kendi özgün ruhunun algılanabilir kılınması adına kahverengi tuğla seçilmiştir. Böylece mahalle odağının ruhu pekiştirilmiştir.
Avlu
Şimdiye dek cami mimari şemalarında süregelmiş avlu kültürü, tasarlanan yeni camide belirli işlevlerle desteklenerek yaşanan bir mekân haline getirilmiştir. Cami saçağı altında yer alan Şadırvan, avlunun merkezine yerleştirilmesi planlan Odak Çınar Ağacı, Cenaze Töreni Alanı, mevcut ağaçların korunmasıyla oluşan gölgelik alanlara yerleştirilen kent mobilyaları, kapısını avluya açan ve masaları dışarıya taşan Çay Ocağı ve camiden daha uzak bir noktaya yerleştirilen WC girişleriyle Avlu yaşantısı pekiştirilmiştir.
Cami
Son Cemaat Yeri hem avludan hem sokaktan merdivenle çıkılan ve avlunun gündelik işleyişinden azade olacak bir kotta çözülmüştür. Pirinç bezemeli ahşap kapılardan içeri girildiğinde kullanıcıları Kufi hat sanatıyla bezenmiş doğal taş duvarlar karşılar. Kadınlar cami giriş holündeki merdivenle Kadın Mahfiline çıkarken, Ana İbadet Mekânı; Mihrap, Minber ve Vaaz Kürsüsüyle içeriye girildiğinde giriş kapısının tam karşısında yer almaktadır.
Mihrap cephesi, ardındaki boşluklu tuğla dizimiyle oluşturulan ikinci çeper sayesinde şeffaf bırakılmış ve içeriye alınan sızıntılı ışık hüzmelerinin ibadet mekanına ruhani bir atmosfer katacağı düşünülmüştür.
Camilerin mimari tasarımında büyükçe önem gören merkezi kubbeler, bu tasarımda eklenen ışıklıkları ve sayısının çoğalmasıyla yeniden yorumlanmıştır.
Kadın Mahfili ise U biçimiyle mihrap cephesine yaklaştırılmıştır.
Cami bodrum katında, park tarafında cephesi olan bir Çok Amaçlı Salon kurgulanmıştır. Taziye evi, Kuran Kursu, ibadet mekânı vb. işlevlerin gerçekleştirileceği bu mekâna cami iç merdiveninden de erişilebilmektedir.
Park, Kütüphane ve Okullar
Cami ile okullar arasındaki ilişki kamusal park ve peyzaj ögeleriyle sağlanmıştır. Çok Amaçlı Salona girişlerin bu cepheden yapılması, farklı kullanımlardaki dolaşımı kolaylaştırmıştır. Cami bodrum katında yer alan Kütüphaneyi çoğunlukla öğrencilerin kullanacağı düşünülmüştür. Böylelikle okul, park ve cami arasında işlev ve tasarım ilişkisine dayanan bir birliktelik kurulmuştur.
Lojman
İmam ve müezzin lojmanları ayrı bir birim olarak kuzey cephesinden giriş sağlanarak çözülmüştür. Lojmanın cami cephesi mahremiyet nedeniyle sağır kalırken sokakla olan cephe ilişkisi sürdürülmüştür. Yaşama alanları teras ve balkonlarla desteklenmiştir.