MASONE MEYDAN DÜZENLEMESİ

Yer Hakkında

Bir nehrin ayırdığı iki dağı birbirine bağlayan Masone’nin yaşı 12.yy’a tarihleniyor.  Yarışma alanı, Stura nehrinin iki yakasına yerleşen Masone kasabasının Via Pallavicini köprüsü ağzında, eski “demirhane” yapısının bulunduğu alandır. Bu alan ve üzerindeki “demirhane” ön sanayi döneminden itibaren yüzyıllarca kasabanın sosyo-ekonomik hayatını ve fiziki çevre karakterini belirlemiştir. Sanayi devriminin baskısı altında tekstil üretimine geçen tesis, yeni kasaba yolunun açılması ve yeni şehrin bu yol çevresinde yerleşmesiyle önceleri çeperdeyken kendini merkezde bulmuş, gittikçe bütün alana yayılan kütlesiyle bir süre daha kasaba ekonomisini besledikten sonra ömrünü tamamlamıştır.  Bugün, eski şehir ile yeni şehrin geometrik ortasında sessizce bekleyen bu boş alan yeniden kasabanın hayatına neşeyle katılmayı bekliyor.

 

Promenad

Stura nehriyle ayrılan iki yaka, birbirine üç taşıt ve bir yaya köprüsüyle bağlanıyor. Kasabanın güneyinden başlayarak nehir boyunca yüründüğünde, ilk boşluk Via Piave ile Viale Vittorio Veneto’nun kesiştiği yerdedir. Burası çevresinden soyutlanmış bir çocuk oyun parkı barındırıyor. Nehre paralel yürüyüşü sürdürdüğünüzde yarışmanın odak alanına gelinir. Eski kent panoramasına sahip bu açık araç park alanı ikinci büyük kentsel boşluktur. Köprü geçildiğinde belediye binası ile yeni kilise arasında kalan üçüncü bir kamusal boşluk sizi karşılar. Belediye binasının ardındaki Via Sotto Case patikasından veya Via Pallavicini dönemecindeki merdivenli yoldan eski şehre yürünür.

​

Eski şehirde son bulan rotaya, Via Roma’dan da erişilebilir. Via Roma, kentin gündelik hayatının en canlı görüldüğü yoldur. Bu yol, Viale Vittorio Veneto’da soluklandıktan sonra proje odak alanına uğrar ve köprüyü geçerek ilk rotadaki izleklerle eski şehre ulaşır.

 

Eski şehir ile yeni şehri birbirine bağlayan her iki “promenad”ın uğradığı nehre komşu “kentsel boşluk”, Masone’nin kamusal hayatının kalbi olabilecek potansiyele sahiptir. Tıpkı “demirhane”nin nehrin enerjisiyle kasaba hayatını dönüştürdüğü asırlardaki gibi.

 

Mekansal Organizasyon

Projenin hedefi, yukarıda tarif edilen “promenad”ın kentsel peyzaj ve kamusal mekanlarla birlikte yaratılmasıdır. Promenad, yeni şehrin güney ucundan başlanarak kıyı boyunca peyzaj öğeleri ve hayat parkuru elemanları ile donatıldı. Proje alanına varıldığında rota bir çatı altına alındı. Çatı, biri yarı açık diğeri kapalı iki mekânı örterek büyüdü ve tekrar bir revak örtüsüne dönerek rotayı Via Pallavicini köprüsüne kavuşturdu. Mekânsal birimler, nehir ile Via Roma arasında nehre paralel yerleştirdi. Nehir kıyısında peyzaj alanları; cadde tarafında meydan düzenlendi. Böylece Via Roma, üçgensel meydana açıldı ve kamusal kentsel hayatı besledi. Sakin nehir kıyısı ise dinlenme ve spor etkinliklerine ayrıldı. Örtü altındaki geçişlerle meydan ve peyzaj birbirine bağlandı. Her iki hacim (ortak mekân ve fuar hacmi) hem meydana hem de peyzaj koridoruna açıldı.

 

Via Piale’yi meydandan geçerek Via Roma ve köprüye ulaştıran revak, iki ana mekânı birbirine bağladı. İlki, gündelik kentsel hayatı besleyen kafe, kütüphane, ortak çalışma alanları ve kamusal wc’leri barındıran 280 m² iklimlendirilmiş kapalı mekandır. Diğeri ise pazar, fuar vb. periyodik işlevlerle tören, gösteri vb. etkinliklere imkân tanıyan 400m² yarı açık kamusal mekandır. Bu alan etkinlik amacıyla kullanılmadığında araç parkına imkân verecek şekilde tasarlandı. Via Piale- Viale Vittorio Veneto güzergahı giriş-çıkış ve servis erişimi için düzenlendi.

​

Masone’nin perşembe günleri kurulan pazarı tasarlanan 400m² yarı açık alana taşındı. Bu alan Via Piale’ye kadar genişleme imkanına sahiptir. Daha fazla tezgâh ihtiyacı olduğunda, pazar alanı Viale Vittorio Veneto’nun Via Roma’ya bağlandığı bölgeye doğru büyüyecektir. Bu durumda tarif edilen bölgeler araç trafiğine kapatılacaktır. Pazar düzeni, çatı örtüsü altında karşılıklı çalışırken, meydan cephesindeki tezgâh dizisi çiftlenerek pazarın meydana açılması da mümkün olabilecektir. Meydanın bu bölgesindeki kent mobilyası ve odak ağaç alışveriş sonrası dinlenme imkânı verecektir.

 

Bir yanı nehir diğer yanı kentsel mekân dizisi olan peyzaj koridorunda, çocuk oyun alanları, eski şehre bakan vista noktaları, hayat parkuru öğeleri, peyzaj mobilyalarıyla düzenlenmiş dinlenme nişleri ve çiçekli bitkilerle çevrelenmiş yürüyüş patikaları tasarlandı.

 

Yarışma eklerinde verilen kotlu harita dikkate alındığında, Via Pallavicini köprüsü ağzı ve Via Piale’nin yarışma alanına bağlandığı noktada kot +396.5m’dir. Promenad, sözü edilen iki noktayı birbirine bağladığından meydan ve peyzaj düzenlemesi için bu kot baz alındı. Via Roma ise köprü ağzından itibaren yükselir ve meydanın sonunda 1,5m’lik bir kot farkına erişir. Meydan ile Via Roma kaldırımı arasındaki bu kot farkı basamak ve amfi düzenlemesiyle giderildi. Meydanı çevreleyen amfi, gündelik hayatta buluşma/dinlenme; etkinlik zamanlarında izleme platformu olarak düşünüldü.  Amfinin çevrelediği üçgensel meydanın geometrik merkezi, kalabalık etkinliklere ayrıldı. Sözü edilen alanda kuru havuz sistemi yerleştirilerek kamusal alana “çocuk neşesi” çağırıldı. Meydanın daralan ve fuar hacmine komşu bölgesinde odak ağaç etrafında küçük ölçekli bir iç meydan hayal edildi.

 

Malzeme

Masone’nin demir üretimi ve alandaki “demirhane” tarihini hatırlatma düşüncesi öneri yapılaşmanın karakterini belirledi. Yapılaşma, tek açıklıklı atölye/fabrika tipolojisinde iki bölüntüsüz hacim ve bunları birbirine bağlayan bir sundurmadan ibarettir. Genel strüktür çelik kolon ve çatı kirişleriyle kuruldu. Kapalı mekân dışında çatı örtüsü hiçbir yüzeyle sınırlandırılmadı. Kapalı mekân ise, cam gövdeli demir doğramalarla çevrildi. Böylece meydan ile peyzaj arasındaki bakış sürekliliği korundu.

Yapının dış yüzü (düşey elemanlar ve çatı örtüsü) metalik malzemelerle (demir, çelik, çinko) inşa edilirken, iç dünya (mobilyalar, çatı ve sundurma altı, yer döşemesi) ahşap ve terracotta ile kuruldu. Endüstriyel yapıların cephelerdeki soğuk atmosfer, ahşap ve terrakottanın sıcaklığı ile dengelendi. Çatı izdüşümündeki döşemede kullanılan terrakotta, meydan zemininde sürdürüldü. Nehrin suyu, peyzajın ham toprağıyla birleşerek pişe pişe meydana dek yürüdü. Eski kıtanın bu küçük kasabasında kilin kadim hikayesi yeniden söylendi, demirin Masone’ye tanıdık gelen yeni ezgisi altında.

 

Merkezi laboratuvarlar 3.katta çözülürken, kan alma, hemşire istasyonu ve bekleme alanı iki yönden peyzaja açık bol gün ışığı alan orta mekâna yakın yerleştirildi. Böylece hasta girişi katın belli bir bölümünde tutularak, laboratuvar hizmetlerinin hasta dolaşımından azade verimli çalışması hedeflendi. B1 katına yerleştirilen Radyoloji personelinin ihtiyaç duyduğu dinlenme/wc/vestiyer, bu kattaki Laboratuvar personel dinlenme programıyla birlikte düşünüldü. Laboratuvar programındaki atık imha (3.10) ve temizlik odası (3.19) B1 katına alındı.

 

Çatı örtüsü altındaki geçirgen yapı dilinin yere bağlanması için yapının taşıyıcı aksları ile döşeme örüntüsü çakıştırıldı. Kolon kalınlığı boyunca terracotta malzeme arasına Ligurya bölgesinde yoğun bulunan arduaz taşı alındı. Bu ayırıcı arduaz şerit, terracotta döşeli meydanın sınırlarında da kullanıldı. Yeni kızıl döşemenin, mevcut gri beton kaldırımlara geçişi yumuşatıldı.

 

Tasarımın Ekolojik Yanı

Yapıların enerji verimliliğinin ilk basamağı, fiziksel çevreye uygun vaziyet yerleşimi, işlevlerin etkin çözüldüğü tasarım ve bağlama uygun malzeme/detay tercihidir. Öncelikle tasarımın sürdürülebilir yapı ekonomisini etkileyen yönleri ele alınacak, sonrasında enerji gerektiren donanımlara dair niyetler belirtilecektir.

 

Gün Işığı

Yapı, kentsel bağlam gereği doğu-batı doğrultusunda yerleştirildi. Bu yerleşim gün içinde hem meydan hem peyzajın değişen açılarda gün ışığı almasını sağlamış, sürekli gölgede kalan alan miktarını büyük ölçüde azaltmıştır. Çatı saçağı “promenad” ve mekanları etkin gün ışığından koruyacaktır. Bununla birlikte tek açıklıklı büyük iki mekânın merkezlerine gün ışığı almak üzere çatı ışıklıkları tasarlanmıştır. Peyzaj koridorunda peyzaj mobilyalarının bulunduğu noktalarda ağaçlandırma ile gölgeleme tercih edilmiştir. Meydan, büyük etkinliklerdeki kullanımı zorlamamak amacıyla gölgelendirilmemiştir, fakat yarı açık etkinlik alanı önündeki küçük meydanda odak ağaç ile gölgelenme imkânı yaratılmıştır. Çocuk oyun alanının sırtındaki ravak örtüsü, çocuklarını izleyen ebeveynleri gölgeleyecektir.

 

Temiz Hava

Çok amaçlı etkinlik alanı (pazar, fuar, gösteri, araç parkı vb.) kolonlar ve bir çatı örtüsüyle sınırları belirlenmiş 400m² yarı açık bir alandır. Çevresel koşullara görece açıktır. Ortak çalışma, kafe ve wc’leri içeren kapalı mekân ise 280m²’dir ve konfor koşullarını sağlamak için iklimlendirilecektir. Her iki mekânda çatı ışıklık modüllerinde açılır kanat düşünülmüş, böylece doğal hava dolaşımına imkân verilmiştir. Kapalı mekânda meydan ve peyzaja açılan doğrama açıklıkları ile bahar ve güz mevsimlerinde temiz hava ihtiyacı doğal yöntemlerle sağlanabilecektir.

​

Yağmur Suyu

Çatı yüzeyine düşen yağmur suyu, saçak ucundaki yağmur suyu dereleri ile toplanarak, peyzaj alanına gömülü modüler su depolarına aktarılacaktır. Toplanan su wc ve peyzaj sulanmasında değerlendirilecektir. Kaldırım meyilleri suyun peyzaj alanlarına doğru akmasını sağlayacak şekilde düzenlenecektir. Bina çevresindeki yürüyüş patikalarında geçirimli malzeme tercih edilerek, yağmur suyunun toprağa sinmesine imkân verilecektir.

​