İBB KÜLTÜR VE SANAT ODAĞI

PASAJ VE AVLU

KONUDAN EVVEL YERE DAİR

Yarışma alanı, mahalleden iki sokakla çevrili: doğuda Baraj Yolu Alt sokağı, batıda Deren sokak. İbb Şehir Rehberi, 2006/Ortofoto’da iki sokak güneydoğuda buluşuyor. Metro inşaatı müdahalesinden sonra Deren sokak kesiliyor, yarışma alanı dik bir şevle çevresinden soyutlanmış bir platoya dönüyor. Ne yazık ki üzerinde pek çok ağaç taşıyan bu yeşil plato, diğer sokak cephesinde de yürünemez bir şevle kaldırımdan ayrılıyor.

Alanın kuzeyinde topoğrafyaya sert çizgilerle İgdaş İkmal Müdürlüğü yerleşmiş. On iki katlı Kiptaş blokları ile İgdaş arasında İbb mülkiyetinde bol ağaçlı girilemez bir alan kendi halinde yaşıyor. Kuzeybatıdaki lise ile parsel arasında Hazineye ait eğimli topoğrafya ise pek çok müdahale görmesine rağmen, kıvrımlı merdivenleri, açık amfisi ve dizi ağaçları ile hala değerini koruyor.

Alanın diğer iki yüzü, bahsi geçen mahalle ölçeği ve topoğrafya karakterinden bambaşka bir atmosferi soluyor. İstanbul'un hızlı ve büyük hali, dingin ve küçük parçalarından birini sıkıştırıyor.

 

SOKAĞI ÇOĞALTMAK: PASAJ

45bin m²’lik program ölçeğini insan ölçeğine getirmek projenin çözmeye çalıştığı düğümdü. Aynı anda yüzlerce insanın belirli takvimde kullanacağı büyük ölçekli işlevler(iki salon) ile gündelik hayatta sürekli ve esnek kullanılacak blackbox, kütüphane, atölyeler, restoran ve kafe gibi küçük ölçekli işlevleri görece birbirinden bağımsız halde çalışır kılmak için alternatif bir sokak/pasaj yarattık. Bu sokak/pasajı, +30.50 kotundan gelen Deren sokak ile parselin kuzey noktasında +20.00 kotunu tutan Baraj Yolu Alt sokağını bağlayabileceğimiz bir rotanın kesişim noktasından başlatıp, E-5 cephesindeki metro çıkışına açtık. Büyük ölçekli bir yapı kompleksini sokak ölçeğine getirmeye çalıştık. Baraj Yolu Alt sokağının alternatif sokağa/pasaja girildiği kotta bir cephede İbb bünyesindeki işletmelerin dükkanlarını(Halk Ekmek, İstanbul Çiçekçisi, Kooperatif Market, Beltur bife ve dondurmacısı), karşı cephesinde bir restoran-kafe yerleştirerek bir mahalle çarşısı hayal ettik. +16.50 kotundaki alternatif sokağa/pasaja, bir yüzde kütüphane ve ortak çalışma alanlarını, karşı yüzünde büyük ve küçük salonların giriş ve fuayelerini açtık.

​

TEPELER VE AVLU

Biri İbb diğeri Hazine mülkiyetindeki bakir topografyayı  +26.50 kotuna doğru sürekli bir peyzaj lekesi olarak düşündük. Yapılaşmayı bu kotun altında tuttuk. Sözü geçen farklı mülkiyetlerdeki alanların da katılmasıyla orta avlunun çevre mahalleler için genişçe bir soluklanma bölgesi olacağını hayal ettik. Yapılaşma için taşınması gereken sağlıklı ağaçların da mevcut peyzaja katılacağını öngördük. Komşu iki alanı halihazır değerleriyle (patikalar, ağaçlar, merdiven ve amfi) vaziyet planına dahil ettik. Orta avluyu ise E-5’e doğru yapı ile çevreleyerek daha tanımlı ve korunaklı hale getirdik. Büyük avlu döşemesinde farklı perspektifler vermek, yoğun E-5 gürültüsünü önlemek, görece mahremiyet sağlayacak nişler oluşturmak ve farklı bitki ve hayvan türlerinin yaşayabilme imkanlarını çoğaltmak için topografik tümsekler önerdik. Avludaki hayatı canlı tutmak ve etkinliklerin açık havaya taşınmasını sağlamak amacıyla blackbox’ın avluya açılmasını istedik. Bir yanda blackbox kütlesi diğer yanda atölye ve restoran kütleleri ve binanın çizgisinde yarı açık geçiş alanlarıyla çevrelenen avluda, çocuk oyun alanları, bitki adaları, sığ havuzlar, oturma birimleri vb. tasarlayarak farklı gün ve saatlerde farklı kullanıcıların uğrayacağı ve karşılaşacağı imkanları aradık. Peyzaj kotuna otopark kotlarıyla birlikte metro çıkış ve alternatif sokak/pasaj kotu olan +16.50/+17.00 kotlarından engelsiz ve tamamen kamusal erişimi mümkün kıldık. Yapı imgesinin en belirgin parçası olan konsol kütlede sözü edilen kamusal çekirdeklerle erişilen ve peyzaj kotuna da açılabilen sergi hacimleri yerleştirdik.

 

SALONLAR VE SERVİS

Büyük ve küçük salonları aynı girişe sahip fakat farklı kotlarda süren fuayelerle tek yüksek hacimde çözdük. Büyük salonunun fuayesini bir alt bahçeye açarak doğal hava ve gün ışığı alma imkanını artırdık. Küçük salonun fuayesini ise alternatif sokak/pasaj boyunca sürdürdük. Servis girişi (sahne arkası hacimleri ile), sanatçı girişi, tır ve otopark girişlerini plan şemasında mahalle dokusunun olmadığı yol ağlarıyla çevrelenen batı yakasında çözdük. Deren sokağın taşıt yolunu otopark ve tır çıkışını vermek üzere batı yönünde tek yön olarak düzenledik.

​

İÇERİK VE BİÇİM
Mimari tektoniğin, sahne, sahnelenen ve tanık olan arasındaki sınırları hep sokağa ve peyzaja doğru açma niyetimize eşlik etmesinin çokça yolunu aradık. Sonunda tıpkı oyun’un heyecandan dinginliğe akışı gibi alçalıp yükselen, dansı çağrıştıran kıvrımlı çizgilerle, şehre içindekinden haber veren bir heykel yonttuk.

​

KILAVUZ

Kentler durmaksızın büyüse de adımlarımız hala bir metre.

Pasaj ve avlu: Ne eskimez şeyler!

Ve kaldırım kadar herkesin!